Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, χιλιάδες οικογένειες περνούν ένα έντονο και συλλογικό άγχος-αυτό των Πανελληνίων Εξετάσεων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει, πως είναι κοινά παραδεκτό ότι το άγχος θα επιδράσει σε όλη την οικογένεια του μαθητή και όχι μόνο στον ίδιο τον έφηβο. Αυτό οφείλεται στην ιδιαίτερη βαρύτητα που δίνεται στην επίδοση σ ‘αυτές τις εξετάσεις, ως ορμητήριο για την ενήλικη ζωή του ατόμου, ως πέρασμα σε μια νέα εξελικτική φάση αυτονομίας και επίτευξης στόχων που θα καθορίσουν την μετέπειτα πορεία του.

Πώς μπορούν λοιπόν, γονείς και μαθητές να βοηθηθούν στην αντιμετώπιση του άγχους που προκαλείται από τις εξετάσεις; Τι μπορεί να κάνει ή τι θα έπρεπε να αποφεύγει ένας γονιός, στην τελευταία και έντονη αυτή εκπαιδευτική φάση του παιδιού του;

Αρχικά, ας αναγνωρίσουμε κάποιες από τις συνήθεις και φυσιολογικές αντιδράσεις των παιδιών κατ’ αυτή την περίοδο : εκνευρισμός, αναποφασιστικότητα, μπλοκάρισμα μνήμης, συναισθηματικές μεταπτώσεις. Όλες αυτές οι αντιδράσεις εμπίπτουν στις κανονικές αντιδράσεις μας σε συνθήκες άγχους, και μπορούν να δράσουν από προστατευτικά έως και δημιουργικά (το λεγόμενο «λειτουργικό άγχος»). Αυτές οι συμπεριφορές δηλώνουν πως η επίτευξη του στόχου είναι σημαντική για τους μαθητές, χωρίς όμως να τους «μπλοκάρουν».

Ορισμένοι έφηβοι, όμως, βιώνουν αυτή την περίοδο ως υπερβολικά στρεσσογόνα. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην ανάγκη του μαθητή να ικανοποιήσει τις προσδοκίες άλλων (γονείς, καθηγητές) και να αντιλαμβάνεται πως για αυτούς μια κακή επίδοση δεν είναι αποδεκτή. Αντίστοιχα, έφηβοι οι οποίοι έχουν εσωτερικεύσει πως η αποτυχία στις εξετάσεις είναι μια συνολική προσωπική αποτυχία ( “δεν είμαι καλός/-ή για τίποτα”, “δεν αξίζω”) ή που έχουν εναποθέσει όλες τις ελπίδες τους για κοινωνική αποδοχή και ανέλιξη, μπορεί να βιώσουν αυτή την περίοδο ως τραυματική.

Κάποιες συμπεριφορές που μπορεί να θορυβήσουν τους γονείς και να είναι ενδείξεις υπερβολικού άγχους αποτελούν: αϋπνία που διαρκεί μεγάλα χρονικά διαστήματα, διαταραχές λήψης τροφής, έντονο κλάμα, υπερβολική αυτοκριτική, αδυναμία συγκέντρωσης, αδυναμία χαλάρωσης και ευχαρίστησης.

Κάποιες συμβουλές προς γονείς:

  • εμπιστευθείτε τον ρυθμό διαβάσματος του παιδιού χωρίς να το πιέζετε βάσει της δικής σας εικόνας για το “πόσο διάβασμα χρειάζεται”
  • μην συγκρίνετε το διάβασμα ή/ και τις επιδόσεις με άλλους μαθητές ή αδέλφια. Να θυμάστε πως ο κάθε μαθητής διαχειρίζεται αλλιώς την πίεση.
  • Προσπαθήστε να μην “επιβάλλετε” κάποια δική σας επιθυμία στο παιδί. Ακούστε τις δικές του ανάγκες και επιθυμίες και δείτε μαζί τις εναλλακτικές του.
  • Υποστηρίξτε το παιδί στο να παίρνει διαλείμματα, να κοιμάται & να τρώει σωστά. Δώστε του χρόνο για να δει φίλους και να κάνει δραστηριότητες που το ευχαριστούν.

Συμβουλές προς μαθητές:

  • προετοιμασία & επανάληψη χωρίς εμμονή. Όσο περισσότερο επιμένεις, τόσο περισσότερο θα νομίζεις ότι δεν είναι αρκετό το διάβασμά σου! Αντ’ αυτού, δώσε έμφαση επανάληψης στα σημεία όπου υπάρχει δυσκολία
  • διαλείμματα για ξεκούραση και «καλοπέραση»- μην ξεχνάς την αποφόρτιση στην επαφή με φίλους και οικογένεια!
  • επαρκής ύπνος & θρεπτική διατροφή. Απόφυγε την υπερβολική ενασχόληση με το κινητό/ τις οθόνες και τα πολύ λιπαρά φαγητά.
  • Δώσε χρόνο και στη μελέτη εναλλακτικών λύσεων (σχολές/επανεξέταση)- οι Πανελλήνιες δεν είναι μονόδρομος, αλλά ένα από τα μονοπάτια

Αναζήτηση Επαγγελματικής Βοήθειας

Σε περιπτώσεις που το άγχος είναι υπερβολικό και επηρεάζει σοβαρά την καθημερινότητα και την υγεία των παιδιών, η αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας από ψυχολόγο ή σχολικό σύμβουλο μπορεί να είναι εξαιρετικά βοηθητική. Η επαγγελματική καθοδήγηση μπορεί να προσφέρει στρατηγικές διαχείρισης του άγχους και να υποστηρίξει τα παιδιά σε αυτή τη δύσκολη περίοδο.

Συμπεράσματα

Οι Πανελλήνιες εξετάσεις είναι μια απαιτητική περίοδος για τους μαθητές και τις οικογένειές τους. Ωστόσο, με την κατάλληλη υποστήριξη και τις σωστές στρατηγικές, το άγχος μπορεί να διαχειριστεί και να μειωθεί. Οι γονείς έχουν κρίσιμο ρόλο σε αυτή τη διαδικασία, προσφέροντας κατανόηση, στήριξη και καθοδήγηση στα παιδιά τους. Με υπομονή, ενσυναίσθηση και αγάπη, μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να περάσουν αυτή τη δοκιμασία με αυτοπεποίθηση και επιτυχία.